آواز بیات ترک
آواز بیات زند، که از دوره قاجار به بعد بیات ترک نیز نامیده می شود، از آوازهای چهارگانه دستگاه شور است که از لحاظ رابطهٔ فواصل با درآمد، قدری یکنواخت به گوش میرسد. نُت شاهد آن، درجهٔ سوم گام شور، و نت ایست آن، درجهٔ هفتم آن است.
هم رود زنان به زخمه راندن | هم فاختگان به زَند خواندن |
بیات ترک به دلیل نزدیکی به ماهور، قابلیت اجرایی بسیاری از گوشههای ماهور را دارد. بیات ترک تنوعی در تغییر بنیهٔ شور است که در انتها نیز به شور ختم میشود؛ زیرا اختلافی در فواصل شور و ترک (با علامت تغییر دهنده) وجود ندارد.
فواصل بیات ترک را دوم و سوم بزرگ، چهارم و پنجم درست، ششم بزرگ، هفتم نیم بزرگ و هنگام تشکیل میدهند که با رعایت تطابق فواصل با مقام ملایم دلگشا در موسیقی مقامی منطبق است.
گوشهها
آواز بیات ترک در ردیف میرزا عبدالله شامل گوشههای زیر است:
- درآمد اول
- دوگاه، فرود
- درآمد دوم
- درآمد سوم
- حاجی حسنی
- بستهنگار
- زنگوله
- خسروانی
- نغمه
- فِیلی
- مهربانی
- جامهدران
- مهدی ضرّابی
- روحالارواح
منابع
- دورینگ، ژان. ردیف میرزا عبدالله برای تار و سهتار: آوا نویسی و بررسی تحلیلی. چاپ اوّل. تهران: موسسه فرهنگی-هنری ماهور، ۱۳۸۵. ISBN 964-8772-09-6.
- ستایشگر، مهدی. واژه نامهٔ موسیقی ایران زمین جلد اوّل. چاپ دوّم. تهران: اطلاعات، ۱۳۸۱. ISBN 964-423-