ایل افشار
افشارها طایفهای از ترکهای اغوز هستند که در ایران، ترکیه و افغانستان پراکندهاند. مراکز اصلی سکونت آنان استانهای فارس، کرمان و خراسان است؛ اما تیرههایی از آنان را در استانهای آذربایجان، زنجان، قزوین، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد و همدان میتوان یافت.
معرفی
اَفشار یا اوشار یکی از ایلهای ترکمان است که در زمان شاه اسماعیل صفوی همراه با شش ایل بزرگ از آناتولی عثمانی به ایران آمدند و پایههای دودمان صفوی را بنیاد گذاردند. این ایل به دو شعبه بزرگ تقسیم میشد: یکی قاسملو و دیگری قرخلو؛ نادر شاه افشار از شعبه اخیر بود. طایفه قرخلو را شاه اسماعیل از آذربایجان به خراسان کوچاند و در شمال آن سرزمین، در نواحی ابیورد و دره گز و باخرز تا حدود مرو مسکن داد؛ تا در برابر ازبکان و ترکمانان مهاجم سدی باشند. تعداد بسیاری از این ایلها در زمان شاه عباس اول در ایل شاهسون ادغام گشتند. ایل افشار ترک زبانند
افشارها در صحنه تاریخ
افشارها تحت اداره آقسنقر اتابکان موصل را تشکیل دادند و اینها در فتح آناطولی نقش مهمی ایفا نمودند. از طرف ملکشاه آقسنقر قاسمالدوله لقب گرفت و ولایت حلب یافت. عمادالدین زنگی حکومت اتابکان موصل را تشکیل داد(۱۱۴۶_۱۱۲۸) و از طرف خلیفه اقب فاتح گرفت و در جنگهای صلیبی شرکت کرد. پسر و جانشین نورالدین محمود به علم و ادبیات علاقه داشت. شیرکوه (ابوحارث اسدالدین) و صلاحالدین ایوبی تحت لوای او بودند و به کمک او حکومت فاطمی را برانداختند(۱۱۷۱). بعد از صلاحالدین فرزندش نتوانست قدرت پدر را پیدا کند و در قرن سیزده میلادی تابع مغولها شدند. در نتیجه افشارها به جنوب آناطولی کوچ کردند و به کمک دیگر ترکمنان حکومت خانی قرهمان را تشکیل دادند.
افشارهای آناطولی بیشتر از احفاد سه خانوادهاند که از حلب آمدهاند و عبارتند از:
- قوت بیگلی اوغوللاری
- گؤندؤز اوغوللاری
- کوپک اوغوللاری
تیرههای مستقل ایل افشار
پورممشالو، پیرمرادلو، آقاجانلو، ولیپور، قرایی، میرحسینی، فارسیمدان، میرجانی، قرهقویونلو، قرهگزلو، حمزهخانی، برآوردی، عمویی، غنچها، صادقی، رایینی، شهسواری، جامعبزرگی، مرادی، ساوندر، خبری.[۱۰]
فرهنگ و رسوم
قالیچههای افشار
از نظر قالیبافی، چادر نشینان افشار گره ترکی و روستائیان به کار میبرند. در واقع اصالت قالیچههای کرمان را در کارهای ایلات افشار باید جستجو کرد که نقشه و طرز بافت آنها وجه مشترکی از هنر مردم آذربایجان و کرمان است که به خوبی با هم آمیخته شدهاست.
افشارهای ایران
افشارهای ایران عبارتند از:قره حسنلو ، قره گوزلو ، بکیشلو ،سعیدلو ، قرالرلو ،بدیرلو،عربلو، طرزیلو، شاملو، اصانلو، قاسملو، ایناللو، آراشلو، گؤندؤزلو، تکشلو، کهگیلولو، قرخلو، تکهلو و ایمیرلوو ... این طایفهها از قبیلههای گؤندؤزلو و کؤپکلو و افشارهایی که از آسیای میانه آمدهاند، تشکیل یافتهاست.